Skip to content
1. Bilowgii Taariikhda Soomaalida
Soomaalidu waa dad ka mid ah qoomiyadaha ugu facweyn Bariga Afrika.
Waxaa la rumeysan yahay in ay ku noolaayeen Geeska Afrika kumanaan sano, iyaga oo xiriir la lahaa ilbaxnimadii hore sida Masaaridii hore, Roomaaniyintii, Giriigtii, iyo Carabtii.
2. Boqortooyooyinkii Hore Boqortooyadii Punt (Land of Punt)
Waxaa lagu tilmaamaa inay ahayd dhul barwaaqo ah oo xiriir ganacsi la lahaa Fircoonadii Masar.
Badanaa waxaa la aaminsan yahay in ay ahayd Soomaaliya ama deegaanada ku dhow.
Boqortooyadii Ajuuraan (13-aad – 17-aad)
Ajuuraan waxay ahayd boqortooyo Islaami ah oo xoog leh oo ka talinaysay koonfurta Soomaaliya.
Waxay laheyd nidaam biyo-xireen ah, canshuur qaadis iyo maamul xoog leh.
Boqortooyada Ifat iyo Adal
Waxay ahaayeen boqortooyooyin Islaami ah oo la dagaallamay boqortooyooyinkii Kiristaanka ahaa ee Itoobiya.
Imam Axmed Gurey wuxuu horkacay dagaallo waaweyn oo uu kusoo qaaday Itoobiya qarnigii 16-aad.
3. Xilliyadii Gumeystaha Gumeystihii Reer Yurub (late 1800s – mid 1900s)
Dhulka Soomaalida waxa loo qaybiyay afar qeybood:
Ingiriiska (British Somaliland – waqooyi)Talyaaniga (Italian Somaliland – koonfur)Faransiiska (Djibouti)Itoobiya (Soomaalida Ogaden)
Waxaa jiray halgan xooggan oo lagula dagaallamay gumeysiga.
Tusaale: Sayid Maxamed Cabdulle Xasan (Sayidka) oo aas-aasay Daraawiishta oo la dagaallantay Ingiriiska.
4. Xornimada iyo Midoobida
1960 :
26-ka June : British Somaliland waxay xornimo ka qaadatay Ingiriiska.1-da July : Italian Somaliland ayaa xornimo qaadatay, waxayna labadii gobol midoobeen si ay u noqdaan Jamhuuriyadda Soomaaliya .
5. Dowladihii Soomaaliya
1960–1969 : Dowlad dimoqraadi ah, madaxweyne Aden Cabdulle Osman .1969 : Afgembi uu sameeyay Gen. Maxamed Siyaad Barre , wuxuu dhisay dowlad milatari ah oo ku dhisan hanuun hantiwadaag ah.Siyaad Barre wuxuu dalka xukumayay ilaa 1991 , markii ay burburtay dowladdii dhexe.
6. Dagaalladii Sokeeye iyo Kacdoonnada
Burburkii dowladdii dhexe kaddib, dalka wuxuu galay dagaallo sokeeye.
Waxaa abuurmay kooxo qabiil ku saleysan iyo maamul goboleedyo kala duwan sida Puntland, Jubbaland, iwm.
Waxaa jiray dadaallo caalami ah oo lagu doonayay in lagu dhiso dowlad cusub oo Soomaaliyeed.
7. Dowladda Federaalka iyo Dadaallada Horumar
2000 : Waxaa la dhisay dowlad ku-meel-gaar ah.2012 : Waxaa la dhisay Dowladda Federaalka Soomaaliya .Waxaa jiray horumar dhinaca amniga iyo siyaasadda, inkastoo weli ay jiraan caqabado ay kamid yihiin Al-Shabaab iyo xaalado amni-darro.
8. Dhaqanka iyo Afka Soomaaliga
Afka Soomaaliga waa af hodan ku ah suugaanta, gabayada iyo taariikhda.
1972 : Afka Soomaaliga waxaa loo qaatay farta laatiin ah.Soomaalidu waa dad leh dhaqamo hodan ah sida xeer beegtidii, dhaqanka reer guuraaga iyo mahmaahyada.
